Muzeum Pisanki, czli drugie życie wielaknocnych jajek

Muzeum Pisanki w Polsce

Największe w Polsce Muzeum Pisanki można część Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka przy ul. Pałacowej 5 w miejscowości Ciechanowiec w woj. podlaskim. Powstało w 2004 roku z ponad 1200 pisanek prywatnej kolekcji Państwa Ireny Stasiewicz-Jasiukowej i Jerzego Jasiuka z Warszawy, ofiarowanej w darze placówce ciechanowieckiej. Pisanki zbierane przez 35 lat tworzą bogaty zbiór wciąż uzupełniany nowymi okazami przywożonymi zarówno przez pracowników muzeum, jak i osoby odwiedzające wystawę.

W ciechanowieckim Muzeum Pisanki można obejrzeć ornamenty pisankowe wykonane różnymi technikami i naturalnymi farbami (niektórych już się dziś nie stosuje) i poznać sztukę zdobienia jaj. W kolekcji są pisanki „pisane” woskiem, malowane, oklejane kolorowym papierem, rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, a nawet makiem i ziarenkami ryżu.

Są również pisanki z ptasich jaj innych niż kurze (nawet pingwina lub emu), a także z drewna lipowego, szklane, wytapiane i wykuwane, ażurowe – wykonane maszyną dentystyczną. Pisanki pochodzą z różnych regionów Polski, z Ziemi Huculskiej, Nowogródzkiej, są również ukraiński, rosyjskie, czeskie, morawskie, a także przywiezione z Chin, Japonii, Kenii i wielu innych krajów. Wzory pisanek są niesamowicie różnorodne – od popularnych kwiatowych, przez wizerunki zwierząt, znanych postaci, motywy religijne, aż po postacie bajkowe. Wydano też tematyczne tomiki poświęcone pisankom z kolekcji, m.in. pisankom podarowanych państwu Jasiukom przez zaprzyjaźnionych darczyńców, jajkom z wizerunkami osób uczonych, świętych, pisankom kresowym, łowickim i z województwa podlaskiego.

Zwiedzanie Muzeum Pisanki trwa ok. 2 godzin. Muzeum jest otwarte w dni powszednie 8–16 (1 V – 30 IX: 8–18), w niedziele i święta 9–16 (1 V – 30 IX: 9–19), nieczynne 25 grudnia, 1 listopada oraz w pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych. (www.muzeumrolnictwa.pl)

Ciekawą wystawę pisanek można również obejrzeć w Muzeum Lipskiej Pisanki i Tradycji w miasteczku Lipsk, położonym przy granicy z Białorusią, w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Muzeum to można zwiedzać od 2007 roku. Zachowuje ono bogatą, sięgającą XIX wieku, tradycję regionu związaną z pisanką wykonywaną metodą batiku szpilkowego, zdobioną charakterystycznym dla tego terenu ornamentem. Wystawę pisanek można zwiedzać po wcześniejszym skontaktowaniu się z Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Kultury w Lipsku przy ul. Rynek 23 lub przedstawicielem Koła Twórców Ludowych. (www.kulturalipsk.pl)

Wystawy pisanek można zwiedzać w wielu muzeach regionalnych i skansenach. Zwykle organizowane są jako czasowe imprezy poprzedzające Święta Wielkanocne. Na przykład Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie prezentuje na cyklicznej wystawie blisko 600 sztuk zdobionych jaj wielkanocnych ze z swoich zbiorów. Wystawę pisanek można zwiedzać co roku w okolicach Wielkanocy. (www.muzeum-szreniawa.pl)

Wielka drewniana pisanka

Najbardziej znanym i chyba największym muzeum pisanek na świecie jest Muzeum Pisanek w Kołomyi (przy ul. Czornowoła 43B), w którym można zwiedzać bogate zbiory pisanek z całego świata, m.in. Chin, Izraela, Egiptu, Cejlonu,USA, Kanady, Kenii, a także z Polski z regionu łowickiego. Charakterystycznym elementem obiektu położonego na zachodniej Ukrainie jest potężna żołto-czerwona drewniana pisanka o wysokości 13,5 m, w której wnętrzu mieści się część ekspozycji Muzeum Pisanek. Na wystawie są pisanki robione różnymi technikami: malowane, wydrapywane, wyklejane, obszywane, haftowane, oblepiane. Pisanki z jaj kurzych, przepiórczych, gęsich, kaczych, strusich, orlich, a także z obrobionego kamienia, drewna i szkła. (http://hutsul.museum/pysanka)

Dla entuzjastów pisanek ciekawym na pewno będzie Festiwal Pisanek we Lwowie. Od 1 do 27 kwietnia miasto zamienia się w Muzeum Pisanki pod gołym niebem. Atrakcją jest tzw. Polowanie na pisankę – ok. 50 pisanek różnych autorów zostanie ukrytych w różnych lokalach i instytucjach w całym mieście. Ten, kto odnajdzie najwięcej pisanek, otrzyma główną nagrodę – złote jajko. Na Wielkanoc wszyscy mieszkańcy Lwowa i goście miasta będą mogli obejrzeć pisanki, ponieważ zostaną one wystawione w specjalnie urządzonej Galerii na Rynku. Każdy chętny może wziąć udział w miejskim Festiwalu  – wystarczy tylko zrobić własną pisankę i przekazać ją do Galerii. (www.easter.lviv.ua)

Wydmuszka czy puszka?

Za zachodnią granicą Polski również można zwiedzać muzeum pisanek – powstało w Niemczech w Sonnenbühl. Obejrzymy tam pisanki zdobione różnymi technikami, np. malowane, wyszywane, rzeźbione, z tradycyjnymi motywami, religijnymi, a nawet z puszką Coca-Coli. W muzeum oprócz pisanek jest też zbiór podstawek na jajka, a także pracownia, w której powstają nowe pisanki. (www.sonnenbuehl.de/data/ostereimuseum.php)