W jakiej sytuacji można mieć w Polsce legalną aborcję?

W czasach, gdy Maria Czubaszek usuwała ciążę, aborcja w Polsce była w pełni legalna i dostępna dla kobiet nie tylko ze wskazań medycznych, ale również z uwagi na tzw. trudną sytuację życiową. Aktualny stan rzeczy jest inny. W latach 90. XX w. dokonano takich zmian w prawie, aby aborcja nie była dostępna "na życzenie" wprowadzając tzw. prawo antyaborcyjne (nazwa potoczna).

Jakie są obecnie normy prawne regulujące kwestię aborcji?

Aktualnie obowiązuje ustawa z 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zgodnie z którą, przerwanie ciąży możliwe jest tylko w trzech przypadkach: 

• Gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej.

• Badania prenatalne lub inne przesłanki wskazują na to, że istnieje duże prawdopodobieństwo zagrożenia, że płód będzie nieodwracalnie uszkodzony lub ciężko chory w sposób zagrażający jego życiu.

• Gdy zachodzi podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego. czyli gwałtu lub współżycia z osobą poniżej 15 roku życia.

Dostępność do legalnej aborcji reguluje artykuł 4a wspomnianej ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Prawa te są dodatkowo doprecyzowane odpowiednimi rozporządzeniami.

Jakie są dodatkowe wymogi dotyczące legalnej aborcji?

Warto wiedzieć, że aborcji nie można dokonać bez pisemnej zgody zainteresowanej kobiety (lub opiekuna prawnego), a lekarz ma prawo odmówić wykonania zabiegu powołując się na tzw. klauzulę sumienia. Jeżeli w danym szpitalu nie ma innego lekarza, który mógłby dokonać aborcji, szpital jest obowiązany wskazać placówkę, w której można takiego zabiegu dokonać. Aborcja nie może być dokonana później niż do 12 tygodnia ciąży.

Praktyka pokazuje, że dostęp do legalnej aborcji bywa utrudniony. Cała Polska żyła parę lat temu sprawą dziewczynki z Lublina, która była w ciąży w wyniku czynu zabronionego (współżycie z osobą poniżej 15 roku życia), która podróżowała od szpitala do szpitala, bo w żadnym nie mogła skorzystać z przysługującego jej prawa. Dopiero minister zdrowia Ewa Kopacz wskazała placówkę, w której można było przeprowadzić zabieg.

Słynny był również przypadek Alicji Tysiąc, która mimo wskazań zdrowotnych nie mogła skorzystać z przysługującego jej prawa i w efekcie doznała pogorszenia stanu zdrowia. Co zaskutkowało tym, że przed Trybunałem w Strasburgu wygrała proces z Polską i dostała odszkodowanie za brak możliwości skorzystania z legalnej aborcji.

Obecnie wykonuje się w Polsce kilkaset legalnych aborcji rocznie.